Anna Ziekenhuis Geldrop Rookvrij

Intrinsieke motivatie

Intrinsieke motivatie is één van de pijlers van het succes die Gerhard benoemt om te komen tot een rookvrij-beleid. “Doe het niet omdat de overheid een programma heeft, het moet echt van binnenuit komen.” Dat was heel concreet het geval, met iemand uit de medische staf die de overtuiging actief uitdroeg. “Het was longarts Gerben Stege die zei: ‘we kunnen het niet maken dat we in een ziekenhuis werken aan gezondheidszorg, mensen proberen beter te maken, en tegelijkertijd toelaten dat er in en om ons ziekenhuis wordt gerookt.’ Die boodschap is geland. Toen hebben we gezegd: daar moeten we beleid op maken.”

Het ziekenhuis is een grote organisatie met een maatschappelijke verplichting, stelt Gerhard, en dus is er een brede werkgroep opgezet, samengesteld vanuit een aantal disciplines en achtergronden. “Daar zaten specialisten in, verpleegkundigen, leidinggevenden én bewust ook mensen die rookten. Sommigen daarvan zeiden: ‘ik heb al een aantal keer aan een stoppen-met-rokenprogramma meegedaan, maar het lukte niet’. Dus ook die kennis was aan boord. Daarnaast hebben we de ondernemingsraad en cliëntenraad tijdig meegenomen met het verzoek mee te denken hoe dit goed gerealiseerd te krijgen.”

Concrete maatregelen

Naast het ophangen van bordjes van de Rookvrije Generatie, zijn er andere concrete maatregelen getroffen om het rookvrij-beleid door te voeren. De rookkamer voor patiënten is op slot gegaan, rookabri’s op het terrein zijn weggehaald, net als asbakconstructies op de prullenbakken op het terrein. En patiënten worden niet meer naar buiten gebracht om op de stoep bij de hoofdingang een sigaretje te roken.

“We vinden het belangrijk dat we duidelijk zijn. Als mensen het parkeerterrein op komen rijden, hing er, vooral in het eerste jaar, pontificaal op de slagboom het bordje van de Rookvrije Generatie. Je werd er aan de voorkant direct mee geconfronteerd. Daarnaast stonden er bij de hoofdingang vlaggen en borden met uitleg over het rookvrij-beleid. Ook om onze eigen mensen wat te beschermen, zoals de medewerkers bij de receptie en de beveiliging. Die konden dan altijd verwijzen naar die borden waar we op een positieve manier hebben uitgelegd waarom we dit belangrijk vinden”.

Externe hulp en persoonlijke aandacht voor notoire rokers

Tegelijkertijd bestond er binnen de werkgroep ook het besef dat er onder patiënten, bezoekers en medewerkers nu eenmaal verstokte rokers bestaan. En die bereik je niet met slechts een paar bordjes, realiseerde Gerhard zich, die moet je actief hulp bieden. “We hebben daar een externe partij bij betrokken. Zij bieden programma’s en workshops aan om medewerkers en patiënten ondersteuning te bieden bij het stoppen met roken.”

De leidinggevenden zijn gevraagd met de medewerkers die roken in gesprek te gaan over het feit dat een sigaret opsteken in en rondom het ziekenhuis écht niet meer kan. Ook niet op de parkeerplaats en in de rookkamer. “Medewerkers zijn vanaf dat moment ook zelf weer gaan nadenken en hebben zelf maatregelen genomen. Sommigen hebben zich bij een stoppen-met-rokenprogramma aangesloten. Het was voor medewerkers merkbaar dat het hier om persoonlijke aandacht ging. En daar hebben we goede reacties op teruggekregen.” Die persoonlijke aandacht is iets wat organisatiebreed belangrijk gevonden wordt, niet voor niets luidt één van de slogans van het ziekenhuis ‘Aangenaam Anna’. “We zijn geen grote, massale organisatie. We kennen elkaar en de lijnen zijn kort. We proberen dicht bij de mensen te blijven. Dat heeft met het rookvrij-beleid heel goed gewerkt.”

Rookvrij-beleid als aanjager voor meer aandacht voor preventie

Het invoeren van het rookvrij-beleid, dat inmiddels bijna drie jaar geleden is, heeft er voor gezorgd dat het aspect van preventie nadrukkelijker in beeld is gekomen, vertelt Gerhard, en haalt daarbij nogmaals longarts en kartrekker Gerben Stege aan. “In de vergadering van alle medisch specialisten richtte hij zich tot zijn collega’s: ‘beste specialisten die nog roken, stop ermee, we móeten het goede voorbeeld geven.’ Hij symboliseert daarmee dat het van binnenuit komt, maar ook dat het er bij een dokter niet alleen om gaat een diagnose te stellen bij een patiënt om hem beter te maken, maar dat hij er ook voor is om aan de voorkant iets te doen aan preventie. En dat is een mooie verschuiving. Onze doelstelling als ziekenhuis is het uitvoeren van behandelingen om mensen beter te maken, maar voorkomen is beter dan genezen.”

Het vormt één van de speerpunten in het nieuwe strategisch kader dat het ziekenhuis ontwikkeld heeft, in brede zin gevangen onder de noemer leefstijlgeneeskunde, licht Gerhard toe. “We willen een voorbeeld zijn voor onze regio, ook op het gebied van bewegen, sporten en gezond eten. Eén van onze sportartsen heeft bijvoorbeeld het initiatief genomen om samen met een huisarts op lokaal niveau de leefgewoontes rondom eten, en ook gerelateerd aan diabetes, onder de aandacht te brengen. Dat levert fantastische resultaten op: mensen die van hun medicatie af zijn, of kilo’s afvallen. En dat doen we vanuit dezelfde gedachte als bij het rookvrij-beleid: het moet van binnenuit komen.”